Welke compressor is het beste? – De klassiekers
In deze tutorial:
– Fairchild 670
– SSL 4000 bus compressor
– Urei 1176
– Teletronix LA-2A
Met een compressor kun je het geluid ‘kleuren’. Om die reden zijn er een paar vintage compressors nog steeds heel erg in trek. De ene klinkt heel ‘punchy’, de andere heel warm. Als je dat weet, kun je je mix precies de kleur geven die hij nodig heeft. Een wat kale opname kan flink opknappen van het geluid van een warm klinkende compressor.
Om je op weg te helpen, hieronder een paar hele bekende compressors, gebruikt op talloze hits door de jaren heen. En het leuke is, van al deze compressors zijn verschillende plugin-remakes die je kunt gebruiken in je audio software.
We noemen ook meteen even de gebruikte techniek die zorgt voor die specifieke sound, want dan kun je ook andere compressors vergelijken met dezelfde techniek. En dus vaak ook met een soortgelijke sound.
Fairchild 660 en 670
De Fairchild 660 (mono) en 670 (stereo) werden ontwikkeld in de jaren 1950. Ze worden gezien als de ‘holy grail’ op het gebied van compressors. Of, om het iets te nuanceren: ze zijn enorm zeldzaam en mede daardoor zijn ze ontzettend duur. Je betaalt er gemakkelijk 30.000 euro voor, als je er überhaupt een kunt vinden.
(Foto: Universal Audio)
De compressor heeft zijn specifieke klank te danken aan de buizen die erin zitten. Buizen werden (en worden) gebruikt om audio te kunnen versterken. Ze zijn alleen verre van perfect. Ze worden gloeiend heet, verspillen enorm veel energie en ze vervormen de audio.
Toch zijn ze nog steeds populair, want ze vervormen de audio in de goede zin van het woord: het gaat er juist lekkerder van klinken. Buizen geven vaak een warmere en vollere klank aan het geluid. En hoe harder je het geluid erin stuurt, hoe meer vervorming. En soms ook hoe lekkerder dit klinkt!
Je hoeft geen 30.000 euro uit te geven om te kunnen experimenteren met deze compressor. Hij wordt heel veel nagemaakt als plugin, onder andere door Universal Audio (zie afbeelding hierboven) en Waves.
Bij zo’n oude compressor is het wel handig om even de manual te lezen, want vaak werken ze qua bediening net even anders dan moderne compressors.
Op welke instrumenten gebruik je de Fairchild 660/670?
Eigenlijk is hij bijna overal voor te gebruiken. 🙂 The Beatles gebruikten hem vanaf de ‘A Hard Day’s Night’ sessies in 1964 vrijwel altijd op zangopnames. Ook werd hij veel voor drums gebruikt door The Beatles. Ik gebruik hem zelf ook graag op piano of akoestische gitaar, afhankelijk van de stijl van de muziek. En als mastering compressor is hij natuurlijk ook goed te gebruiken.
SSL 4000 bus compressor
Denk je aan een studio uit de jaren 80 en 90, dan zie je waarschijnlijk meteen een enorme mengtafel voor je. Grote kans dat die van het merk SSL (Solid State Logic) was (zie afbeelding hieronder).
Zo’n mengtafel had allerlei processing aan boord, ook compressors. Zo ook op het type ‘4000’ van SSL. En de compressor uit die mengtafel is enorm populair geworden. Of eigenlijk: specifiek de compressor die op de masterfader zat, dus de compressor die je gebruikte om je hele mix doorheen te gooien.
Hij werkt op basis van VCA’s (Voltage Controlled Amplifiers). Om een goede mix te maken niet belangrijk om te weten wat dat precies is, maar wel belangrijk: zo’n VCA geeft een specifieke sound. Waar een buizencompressor warm, vol en misschien soms wat wollig klinkt, klinkt deze compressor van SSL punchy en clean. Op veel tracks van Dr. Dre en Eminem wordt deze compressor op de drums gebruikt. En mede daardoor klinkt dit zo strak.
De SSL compressor wordt nagemaakt in plugin-vorm door Plugin Alliance, Universal Audio (afbeelding hieronder) en ook SSL zelf heeft een plugin-versie uitgebracht.
Op welke instrumenten gebruik je de SSL bus compressor?
De compressor werkt bij uitstek op groepen, zoals bijvoorbeeld de drums groep. Hij werkt minder goed op individuele instrumenten. Voor drums is dit trouwens echt een klassieker die net dat beetje smeuïgheid kan toevoegen aan je drumsound. Persoonlijk vind ik dat hij het beste werkt met subtiele settings. Je gebruikt hem dan meer voor kleuring dan voor de compressie. Ook op de volledige mix kan deze compressor goed werken. Als je op zoek bent naar een clean en punchy geluid en je wil je mix wat meer laten ‘samensmelten’, dan kan de SSL 4000 buscompressor heel veel voor je doen.
Urei 1176
De Urei 1176 werd in de jaren 60 ontwikkeld. Ook weer een echte klassieker, die nog steeds in bijna elke muziekstudio terug te vinden is. Steeds vaker in de vorm van een hardware re-issue door Universal Audio. Maar ook als plugin (van o.a. Softube, Universal Audio, Native Instruments) wordt hij ontzettend veel gebruikt.
De klank wordt voor het grootste gedeelte bepaald door een FET (Field Effect Transistor). De compressor klinkt clean, maar geeft ook een lekker rauw randje aan de audio.
(Foto: Universal Audio)
Klein detail om op te letten: de attack en realease knoppen werken precies andersom vergeleken met moderne compressors. Dus tegen de klok in geeft een langere attack of release setting in plaats van met de klok mee.
Op welke instrumenten gebruik je de Urei 1176?
Deze compressor is echt een klassieker op vocalen. Ontzettend veel grote hits zijn gemixt met deze compressor op vocals. Maar het is een fantastische allrounder. Ook op drums (vooral de snare), elektrische gitaar, percussie of blazers gebruik ik deze compressor veel.
Teletronix LA-2A
Weer een klassieker uit de jaren 60. Deze compressor maakt gebruik van buizen om de audio te versterken, maar de compressie zelf wordt geregeld door een optisch circuit (met een ‘photo resistor’). Licht dus. We gaan hier niet op de techniek in, want als je weet hoe zo’n photo resistor werkt, zal je mix daar niet beter van worden. Maar de sound die het geeft is heel specifiek!
Moeilijk te omschrijven, dus ik zou zeggen ga eens spelen met de LA-2A plugin van Universal Audio, Waves of PSP (MixPressor 2). Vergelijk de sound eens met andere compressors uit deze tutorial en je zult merken dat dit echt anders is.
(Foto: Universal Audio)
Vergelijk de compressors uit deze tutorials eens met elkaar. Als je dit een tijdje doet, begin je de verschillende klankkleuren te herkennen. En als je zo ver bent, kies je altijd precies de goede compressor voor jouw mix!
Op welke instrumenten gebruik je de Teletronix LA-2A?
De compressor wordt vaak gebruikt op basgitaar, drums maar ook voor vocals wordt hij gebruikt. Het is niet de meest voor de hand liggende toepassing, maar ik gebruik hem ook vaak bij podcast opnames. Om de spraakopnames een beetje te temperen en er meteen een mooie kleuring aan te geven.
